Τεχνολογικές εξελίξεις που άλλαξαν ριζικά τον τρόπο εύρεσης και παραγωγής της τροφής (γεωργική επανάσταση, 1000 χρόνια πριν), η βιομηχανική επανάσταση (200 χρόνια πριν) και η ψηφιακή επανάσταση (40 χρόνια πριν) έφεραν μαζί και την δραματική μείωση της φυσικής δραστηριότητας του ανθρώπου. Αποτέλεσμα αυτού είναι η ραγδαία αύξηση του ποσοστού εμφάνισης διαφόρων χρόνιων παθήσεων, όπως παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιοπάθειες, υπέρταση, καρκίνο κ.α., οι οποίες τείνουν να εκλάβουν διαστάσεις επιδημίας. Οι χρόνιες παθήσεις αποτελούν κύριες αιτίες νοσηρότητας και πρόωρης θνησιμότητας παγκοσμίως, τόσο στις ανεπτυγμένες όσο και στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η σωματική αδράνεια είναι η τέταρτη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Στις μέρες μας γίνονται προσπάθειες σε όλο τον κόσμο, για την αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας, της έλλειψης της σωματικής άσκησης. Παρόλο που τα δεδομένα για τα οφέλη της σωματικής δραστηριότητας στην υγεία του ανθρώπου, είναι διαθέσιμα από τη δεκαετία του 1950, η προώθηση για τη βελτίωση της υγείας των ανθρώπων έχει καθυστερήσει σε σχέση με αυτά τα διαθέσιμα στοιχεία. Οι λόγοι για αυτή την καθυστερημένη έναρξη είναι πολλοί, πολύπλοκοι και πολυπαραγοντικοί.
Τα Οφέλη Άσκησης
Τα οφέλη της άσκησης είναι εμφανή σε διάφορες πληθυσμιακές ομάδες, όπως σε παιδιά και εφήβους, σε ενήλικες, σε άτομα τρίτης ηλικίας, καθώς και σε άτομα με χρόνιες παθήσεις. Συνεπώς, η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής που περιλαμβάνει καθημερινές φυσικές δραστηριότητες, πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας του ανθρώπου. Επιπλέον, οι ενήλικες και οι ηλικιωμένοι, καθώς και τα παιδιά και οι έφηβοι, πρέπει να συμμετέχουν σε οργανωμένα προγράμματα άσκησης, με στόχο τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και την προαγωγή της καλής υγείας και ευεξίας.
Σύμφωνα με τις συστάσεις άσκησης για υγεία από τον παγκόσμιο οργανισμό Αθλητιατρικής (ACSM) θα πρέπει οι ενήλικες να γυμνάζονται αερόβια 3 με 5 φορές την εβδομάδα, τουλάχιστον 150 λεπτά / εβδομάδα, μέτριας προς υψηλής έντασης, ή 90 λεπτά / εβδομάδα, υψηλής έντασης, καθώς επίσης να εκτελούν ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης 2 με 3 φορές την εβδομάδα.
Τρέξιμο και Υγεία
Το τρέξιμο είναι μια αερόβια δραστηριότητα, η οποία επιδρά θετικά στην υγεία του ανθρώπου. Έχει αποδειχθεί ότι οι δρομείς ζουν περισσότερα χρόνια από αυτούς που ακολουθούν ένα καθιστικό τρόπο ζωής και ότι κάθε ώρα τρεξίματος προσθέτει περίπου 2 ώρες ζωής. Η συμμετοχή σε φυσική δραστηριότητα, όπως το τρέξιμο, βελτιώνει την ποιότητα ζωής, αυξάνει το προσδόκιμο ζωής του ανθρώπου, δηλαδή οδηγεί στην μακροζωία, και μειώνει τις δύο κύριες αιτίες θανάτου στις αναπτυσσόμενες χώρες: το καρκίνο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα.
Το τρέξιμο μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης στεφανιαίας νόσου και εμφάνισης καρκίνου διαφόρων τύπων. Επιπλέον, το τρέξιμο (σε συνδυασμό με την απώλεια βάρους και μια ισορροπημένη διατροφή) μειώνει το κίνδυνο ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη, 50-60% σε άτομα που είναι ήδη σε στάδιο προ διαβήτη. Μειώνεται επίσης και ο κίνδυνος ανάπτυξης κοιλιακής παχυσαρκίας, που είναι άμεσα συνδεδεμένη με τα καρδιαγγειακά νοσήματα, το σακχαρώδη διαβήτη και τον καρκίνο. Το τρέξιμο σχετίζεται με την πρόληψη της αύξησης του σωματικού βάρους το οποίο αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Συγκεκριμένα παρατηρείται βελτίωση στη σωματική σύσταση: μείωση στο σωματικό βάρος, στο ποσοστό λίπους, αύξηση στην άλιπη μάζα και μείωση της αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης.
Με την πάροδο της ηλικίας, το τρέξιμο αντιπροσωπεύει μια εξαιρετική στρατηγική για πρόληψη μακροχρόνιας κινητικής ανικανότητας. Μειώνονται οι πιθανότητες δημιουργίας μυοσκελετικών τραυματισμών. Σε αντίθεση με την κοινή γνώμη, το τρέξιμο δεν αυξάνει το ρίσκο για οστεοαρθρίτιδα στην άρθρωση γόνατος, αλλά στην πραγματικότητα μπορεί να έχει μια προστατευτική επίδραση εναντίον του εκφυλισμού των αρθρώσεων γόνατος και ισχίου. Βελτιώνει την οστική πυκνότητα. Με την πάροδο της ηλικίας, το τρέξιμο μειώνει τον ρυθμό μείωσης ή αύξησης όλων των παραπάνω.
Τέλος το τρέξιμο ασκεί ευεργετικές επιδράσεις και στην λειτουργία του εγκεφάλου, οδηγεί στην καλύτερη γνωστική απόδοση και μνήμη και επιδρά θετικά στο ψυχολογικό τομέα. Μειώνει τα συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και χαμηλής αυτό-εκτίμησης. Δημιουργεί ευχάριστα και θετικά συναισθήματα, περισσότερη αυτοπεποίθηση και ψυχική ηρεμία.
Κίνδυνοι υγείας για ειδικευμένο πληθυσμό στο τρέξιμο
Οι ηλικιωμένοι – 3η ηλικία, θα πρέπει να προσέχουν να υπάρχει επαρκή ανάπαυση μεταξύ των προπονητικών μονάδων. Οι νεαρές γυναίκες θα πρέπει να προσέχουν το φορτίο επιβάρυνσης να μην ξεπερνά εκείνο που να προκαλεί διαταραχές στην υγεία τους, τη λεγόμενη αθλητική τριάδα (διατροφικές διαταραχές, οστεοπόρωση, αμηνόρροια). Γυναίκες που είναι έγκυος θα πρέπει τα επίπεδα επιβάρυνσης στο τρέξιμο να είναι μέτρια. Τέλος τα παιδιά και έφηβοι θα πρέπει να εκτελούν ποικίλες κινητικές δραστηριότητες με σταδιακή αυξανόμενη επιβάρυνση στο τρέξιμο.
